Gastblog: Geef je paard de ruimte!

Gastblog door Rianne Dekker

Paarden zijn niet weg te denken uit het Nederlandse landschap. Nederland telt zo’n 450.000 paarden en naar schatting 500.000 (actieve) ruiters. Zoveel paarden nemen natuurlijk ook ruimte in. In Nederland bestaan ‘paardenwelzijnsrichtlijnen’, die voorschrijven hoe paarden in Nederland gestald, behandeld en verzorgd moeten worden. Nederland loopt in Europa voorop met deze welzijnsnormen, zegt men. Maar wat mij betreft valt er nog veel te winnen op het gebied van paardenwelzijn. Graag help ik de welzijnsnormen een handje, door meer inzicht te geven in de natuurlijke behoeften van een paard.

Kudde- en bewegingsdieren

Paarden zijn van nature kuddedieren die in het wild wel dertig kilometer per dag lopen, op zoek naar voedsel, water of beschutting. Ze hebben vier basisbehoeften: voeding, beweging, sociaal contact en voortplanting (dat laatst
e is enkel in het geval van merries of hengsten) en ook in deze volgorde van belang. Niet voorzien in één van deze behoeften kan leiden tot nervositeit, stereotype gedrag, depressie, agressie of ziekte. Helaas komt het nog veel voor dat een paard deels of permanent niet voorzien wordt in één van deze behoeften. Toch kan het paard dan vaak nog recreatief of zelfs voor de wedstrijdsport gebruikt worden, daarom is het een onopvallend leed. Het vertoonde gedrag wordt vaak afgedaan als karaktertrek.

Er zijn verschillende argumenten om een paard niet in een stal te zetten voor langere tijd. Eén ervan is de behoefte om voedsel te zoeken. Paarden zijn fourageerders en besteden zo’n zestig procent van hun tijd aan eten. Dat hoeven niet continue grote happen gras of hooi te zijn, maar kan ook knabbelen aan takken of kruiden zijn. Op het moment dat hun voedsel op is, ze de behoefte hebben om voedsel te zoeken maar dit niet kunnen, ontstaat er een mate van stress. Voedsel is immers nodig om te overleven. Een paard weet niet dat het nog x-aantal uur duurt tot hij weer eten krijgt, omdat ze niet op die manier kunnen nadenken (in tegenstelling tot mensen). Stress is onwenselijk, omdat het op lange termijn kan zorgen voor fysieke, mentale en gedragsproblemen.

Stalpaarden staan 87 procent van de tijd stil

Een tweede argument is de behoefte aan beweging. Zoals eerder genoemd beweegt een wild paard zo’n dertig kilometer per dag. In een simpele zandpaddock is dat al maximaal een paar kilometer, laat staan wanneer ze deels of continue op stal staan. Wist je dat een paard op stal 87 procent van de tijd stil staat? In tegenstelling tot een wild paard, dat slechts twintig procent van de tijd stil staat. Stalpaarden staan dus onnatuurlijk lang stil en dat kan leiden tot koliek, slechte doorbloeding en hoef-/beenproblemen bijvoorbeeld.

Het laatste argument is behoefte aan sociaal contact. Paarden zijn kuddedieren die onderling banden creëren en onderhouden door elkaar te kr
abbelen, te spelen, samen op te trekken en om beurten de wacht te houden terwijl de ander slaapt. Met een beetje geluk kan een stalpaard een ander wel zien en ruiken, maar van echt sociaal contact is geen sprake. Als een paard enkel fysiek contact kan hebben met een mens kunnen ze gedragsproblemen ontwikkelen, vooral als het een jong paard betreft.

Paarden kunnen bovendien door hun vernuftige vacht veel beter tegen kou en regen dan wij, waardoor ze ook ’s nachts en ’s winters prima buiten kunnen blijven.

Welzijnsrichtlijnen

Volgens de paardenwelzijnsrichtlijnen van de Sectorraad Paarden moeten paarden tot 1 meter 56 een stal hebben van minimaal twee keer hun schofthoogte. Grotere paarden moeten ten minste tien vierkante meter tot hun beschikking hebben. Trek dit concept eens door naar dieren of zelfs mensen. Een kind van één meter vijftig zou een ruimte van drie bij drie mogen hebben en zou daar voldoende aan moeten hebben. En dan heeft een kind nog veel ruimte – dat loopt immers rechtop! Een herdershond zou genoeg hebben aan een hok van maximaal twee bij twee meter. Een kat kun je met deze richtlijnen gemakkelijk houden in een grote kartonnen doos. Als hij maar eten en drinken heeft! Absurd? Het wordt erger.

In de richtlijnen staat ook dat een paard minimaal vier uur beweging buiten de stal moet krijgen (inclusief training). Goed dat er een minimum is, maar dat minimum is toch belachelijk laag? De maar liefst twintig overige uren per dag staat een paard in een box waar hij enkel een rondje kan draaien.

We doen allemaal ons best voor kippen, varkens, koeien en dierentuindieren en we vinden het zielig dat ze opgesloten zitten. Waarom wordt er niet wat meer ook zo over paarden gedacht? Waarom is deels of de hele dag opsluiten voor paarden wel oké? Is dat misschien omdat we eigenaar zijn van het dier en er niet alleen naar kijken? Omdat we graag het idee hebben dat we al ons uiterste best doen voor ze? Of omdat het al zo arbeidsintensief is om een paard te houden? Het is iets om goed over na te denken in elk geval.

Oplossingen

Een plek waarbij het paard 24 uur per dag de keuze heeft om beschutting te zoeken, voldoende ruimte om vrij te bewegen heeft en door de dag heen (bijna) constant iets te eten heeft. Dat zou de ideale situatie zijn voor een paard. Het Paddock Paradise systeem is hier helemaal op ingericht. Hierbij maak je gebruik van verschillende paden en zorg je dat voedsel, water, beschutting en rolplekken zo ver mogelijk uit elkaar liggen. Daardoor beweegt het paard meer. Een Paddock Paradise kan al gerealiseerd worden op relatief kleine stukken en door creatief te zijn met ruimte kun je er ook voor zorgen dat weiland zo lang mogelijk mee gaat. Op een padensysteem van vierhonderd meter kun je er bijvoorbeeld al voor zorgen dat je paard zo’n zes kilometer per dag loopt.

Als een Paddock Paradise te arbeidsinstensief of niet mogelijk is kun je met een beetje creativiteit ook al een boel realiseren. Verbind bijvoorbeeld twee simpele paddocks door middel van een gangetje en zorg dat ze moeten lopen om bij voedsel, water en beschutting te komen. Leg af en toe een paar wilgentakken neer tegen de verveling en creëer een hoek met kiezels of witzand, daar liggen en rollen ze graag.

Door simpelweg zoveel mogelijk te voldoen aan de natuurlijke behoeften van een paard kun je al een hoop problemen verhelpen, zoals maagzweren, stereotype gedrag (stalondeugden), dikke benen, hoefproblemen, nerveus of agressief gedrag en voernijd.

Bronvermelding: